ข้าวยำสมุนไพร

ข้าวยำสมุนไพร (ปักษ์ใต้)

ข้าวยำ มาจากคำว่า "นาซิกาบู" เป็นภาษามาลายูท้องถิ่น "นาซิ" แปลว่า ข้าว "กาบู" แปลว่า ยำ

ข้าวยำประกอบด้วยข้าวสุกราดด้วยน้ำบูดู มะพร้าวคั่ว กุ้งแห้งป่น และผักสดหั่นหลายชนิด  คลุกเคล้ากัน

ผักบางชนิดที่ใส่มีเฉพาะในภาคใต้เท่านั้น เช่น ใบกระผังโหม  ใบหมุย ข้าวยำ เป็นอาหารเพื่อสุขภาพที่มีผักสมุนไพรเป็นส่วนประกอบมากมาย เช่น ตะไคร้  ใบมะกรูด  ใบยอ ใบขมิ้น ใบบัวบก ดอกดาหลา ถั่วฝักยาว ถั่วงอก นอกจากนี้ ยังมี มะนาว ส้มโอ มะม่วงเปรี้ยว มะปลิง หรือผักชนิดต่าง ๆ ที่หาซื้อได้ตามท้องตลาดทั่วไป

สรรพคุณทางยา

มะพร้าว รสมันหวาน บำรุงกำลัง บำรุงเส้นเอ็น ใช้รักษาโรคกระดูก

พริกขี้หนู รสเผ็ดร้อน ช่วยกระตุ้นให้เจริญอาหาร ขับลม ช่วยย่อยอาหาร

กระเทียม รสเผ็ดร้อน ขับลมในลำไส้ แก้ไอ ขับเสมหะ ช่วยย่อยอาหาร แก้โรคทางผิวหนัง น้ำมันกระเทียมมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเชื้อรา แบคทีเรีย ไวรัส ลดน้ำตาลในเลือด ลดไขมันในหลอดเลือด

หอมแดง รสเผ็ดร้อน แก้ไอเพื่อเสมหะ บำรุงธาตุ แก้ไข้หวัด

มะนาว เปลือกผลรสขม ช่วยขับเสมหะ แก้ไอแก้เลือดออกตามไรฟัน

ตะไคร้ รสปร่ากลิ่นหอม แก้ปวดท้อง ขับลม
ใบมะกรูด รสปร่ากลิ่นหอมติดร้อน ใช้ปรุงอาหารช่วยดับกลิ่นคาว แก้โรคลักปิดลักเปิด
มะม่วง รสเปรี้ยว ขับเสมหะ

ถั่วฝักยาว รสมันหวาน มีคุณค่าทางอาหารสูง กระตุ้นการทำงานของกระเพาะ ลำไส้ บำรุงธาตุ

ถั่วงอก สรรพคุณ ช่วยให้ระบบขับถ่ายเป็นปกติ เสริมสร้างภูมิต้านทานให้ร่างกาย

ใบขมิ้น  รสฝาด  กลิ่นหอม  แก้อาการท้องอืด  ท้องเฟ้อ แน่นจุกเสียด  และช่วยต้านอนุมูลอิสระ 
ดอกดาหลา  สรรพคุณ ช่วยแก้ลมพิษ แก้โรคผิวหนัง ช่วยขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ

ส้มโอ วิตามินซี  ช่วยในการป้องกันเลือดออกตามไรฟัน และป้องกันโรคหวัดได้ดีข้าวยำปักษ์ใต้

ข้าวยำ มาจากคำว่า "นาซิกาบู" เป็นภาษามาลายูท้องถิ่น "นาซิ" แปลว่า ข้าว "กาบู" แปลว่า ยำ

ข้าวยำประกอบด้วยข้าวสุกราดด้วยน้ำบูดู มะพร้าวคั่ว กุ้งแห้งป่น และผักสดหั่นหลายชนิด  คลุกเคล้ากัน

ผักบางชนิดที่ใส่มีเฉพาะในภาคใต้เท่านั้น เช่น ใบกระผังโหม  ใบหมุย ข้าวยำ เป็นอาหารเพื่อสุขภาพที่มีผักสมุนไพรเป็นส่วนประกอบมากมาย เช่น ตะไคร้  ใบมะกรูด  ใบยอ ใบขมิ้น ใบบัวบก ดอกดาหลา ถั่วฝักยาว ถั่วงอก นอกจากนี้ ยังมี มะนาว ส้มโอ มะม่วงเปรี้ยว มะปลิง หรือผักชนิดต่าง ๆ ที่หาซื้อได้ตามท้องตลาดทั่วไป

สรรพคุณทางยา

มะพร้าว รสมันหวาน บำรุงกำลัง บำรุงเส้นเอ็น ใช้รักษาโรคกระดูก

พริกขี้หนู รสเผ็ดร้อน ช่วยกระตุ้นให้เจริญอาหาร ขับลม ช่วยย่อยอาหาร

กระเทียม รสเผ็ดร้อน ขับลมในลำไส้ แก้ไอ ขับเสมหะ ช่วยย่อยอาหาร แก้โรคทางผิวหนัง น้ำมันกระเทียมมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเชื้อรา แบคทีเรีย ไวรัส ลดน้ำตาลในเลือด ลดไขมันในหลอดเลือด

หอมแดง รสเผ็ดร้อน แก้ไอเพื่อเสมหะ บำรุงธาตุ แก้ไข้หวัด

มะนาว เปลือกผลรสขม ช่วยขับเสมหะ แก้ไอแก้เลือดออกตามไรฟัน

ตะไคร้ รสปร่ากลิ่นหอม แก้ปวดท้อง ขับลม
ใบมะกรูด รสปร่ากลิ่นหอมติดร้อน ใช้ปรุงอาหารช่วยดับกลิ่นคาว แก้โรคลักปิดลักเปิด
มะม่วง รสเปรี้ยว ขับเสมหะ

ถั่วฝักยาว รสมันหวาน มีคุณค่าทางอาหารสูง กระตุ้นการทำงานของกระเพาะ ลำไส้ บำรุงธาตุ

ถั่วงอก สรรพคุณ ช่วยให้ระบบขับถ่ายเป็นปกติ เสริมสร้างภูมิต้านทานให้ร่างกาย

ใบขมิ้น  รสฝาด  กลิ่นหอม  แก้อาการท้องอืด  ท้องเฟ้อ แน่นจุกเสียด  และช่วยต้านอนุมูลอิสระ 
ดอกดาหลา  สรรพคุณ ช่วยแก้ลมพิษ แก้โรคผิวหนัง ช่วยขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ

ส้มโอ วิตามินซี  ช่วยในการป้องกันเลือดออกตามไรฟัน และป้องกันโรคหวัดได้ดี

เครื่องปรุง

ข้าวสวยข้าวกล้อง,ข้าวสวยขมิ้น
และข้าวสวยดอกอัญชัน
อย่างละ	½	ถ้วย
กุ้งแห้งป่น	¼	ถ้วย
มะพร้าวขูดขาว
คั่วจนเหลืองกรอบ	¼	ถ้วย
พริกขี้หนูแห้งคั่วป่น	2	ช้อนชา
ดอกดาหลาซอย	¼	ถ้วย
ใบกระพังโหม, ใบขมิ้น
ถั่วฝักยาวซอยอย่างละ	¼	ถ้วย
ถั่วงอกเด็ดหาง	1	ถ้วย
ตะไคร้ซอย,
น้ำข้าวยำอย่างละ	¼	ถ้วย
มะม่วงเปรี้ยว	½	ผล
ส้มโอแกะเนื้อ	½	ถ้วย
พริกแห้งป่นสำหรับโรยหน้า
น้ำข้าวยำ
ปลาอินทรีเค็ม	1	ชิ้น
น้ำบูดู	1	ถ้วย
น้ำ	1	ถ้วย
น้ำปลา	½	ถ้วย
หอมแดงทุบ	3-4	หัว
ข่าแก่หั่นท่อนทุบ	2	ชิ้น
ตะไคร้หั่นท่อนทุบ	3	ต้น
ใบมะกรูดฉีก	5	ใบ
น้ำตาลปี๊บ	1½	ถ้วย

วิธีทำ
1. หุงข้าวสวยขมิ้นโดยซาวข้าวหอมมะลิ 1 ถ้วย พักในตะแกรงให้สะเด็ดน้ำ เทใส่หม้อหุงข้าวไฟฟ้า จากนั้นล้างขมิ้นสดหั่นท่อนขนาด 2 นิ้วให้สะอาด โขลกจนละเอียด ตักใส่ถ้วย ใส่น้ำ 1 ถ้วยคนให้เข้ากัน เทกรองด้วยผ้าขาวบางใส่หม้อหุงข้าว หุงจนข้าวสุก
2. หุงข้าวสวยดอกอัญชันโดยซาวข้าวหอมมะลิ 1 ถ้วย พักในตะแกรงให้สะเด็ดน้ำ เทใส่หม้อหุงข้าว จากนั้นล้างดอกอัญชันประมาณ 30 ดอกให้สะอาด โขลกจนละเอียด ตักใส่ถ้วย ใส่น้ำร้อนเล็กน้อยและใส่น้ำ 1 ถ้วย บีบน้ำมะนาวใส่เล็กน้อย คนให้เข้ากัน จะได้สีม่วงอมน้ำเงิน เทกรองด้วยผ้าขาวบางใส่หม้อหุงข้าว หุงจนข้าวสุก
3. ทำน้ำข้าวยำโดยย่างหรือทอดปลาอินทรีเค็มให้สุกและมีกลิ่นหอม แกะเอาแต่เนื้อ ใส่ลงในหม้อตามด้วยน้ำบูดู น้ำ และน้ำปลา ยกขึ้นตั้งบนไฟกลางจนเดือด จึงใส่หอมแดง ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด และน้ำตาลปี๊บ คนพอเข้ากันทั่ว เมื่อเดือดอีกครั้งจึงลดเป็นไฟอ่อน เคี่ยวต่อจนมีลักษณะข้นเล็กน้อย ชิมรสให้ออกเค็มหวาน ปิดไฟ ยกลงกรองเอาแต่น้ำ พักให้เย็น 

4. วิธีจัดเสิร์ฟ ตักข้าวสวยทั้ง 3 ชนิดใส่จาน ตามด้วยเครื่องปรุงที่เหลือทั้งหมด ใส่แต่ละอย่างมากน้อยตามต้องการ เสิร์ฟพร้อมกับน้ำข้าวยำ และโรยหน้าด้วยพริกแห้งป่น